نقد نظر مشهور، مبنی بر مکی بودن سورۀ معارج

دربارۀ مکی یا مدنی بودن سورۀ معارج دو دیدگاه مشهور و غیر مشهور وجود دارد.طرفداران دیدگاه مشهور معتقدند که کل سورۀ معارج مکی است. در مقابل، طرفداران دیدگاه غیر مشهور، تأکید می‏کنند، کل یا دستِ کم بخشی از این سورۀ مدنی است. هر یک از دو گروه، ادلۀ مختلفی را برای اثبات دیدگاه خود مطرح نموده اند. در این مقاله تلاش شده است، با روش توصیفی و با بررسی تفاسیر مختلفِ شیعه و سنی و نیز بررسی شأن نزول آیات این سورۀ و تبیین ارتباط یا عدم ارتباط آیات با یکدیگر، به ارزیابی مدعا و ادلۀ طرفین پرداخته شود. البته، در این باره، عمدتاً بر منابع اهل سنت تمرکز شده‏است. بررسی‌ها نشان داد، نظر مشهور حجیّت مطلق نداشته و دیدگاه مکی بودنِ کلیّت سورۀ معارج نادرست است و اصرار برخی از طرفداران دیدگاه مشهور بر مکی بودن این سورۀ عمدتاً با تکیه بر انگیزه های کلامی، مذهبی یا فرقه‏ای صورت گرفته است.